Mauzoleum księcia Jana ziębickiego w Starym Wielisławiu upamiętnia tchórza i ostatniego Piasta ziębicko-świdnickiego

Jan III ziębicki był drugim pod względem starszeństwa (a najstarszym, który przeżył ojca) synem księcia ziębickiego Bolka III i księżniczki bytomskiej Eufemii. Urodził się najprawdopodobniej w 1390 roku. W chwili śmierci ojca Jan był już pełnoletni, w związku z czym bez przeszkód przejął władzę w księstwie ziębickim w 1410 roku. Mniej więcej w tym samym czasie będąc na żołdzie krzyżackim, walczył w wojnie polsko - krzyżackiej. Wziął udział wtedy w bitwie pod Tucholą, gdzie splamił swój honor ucieczką z pola walki.

Był mężem Elżbiety - córki wojewody siedmiogrodzkiego Emryka. Małżeństwo to przyniosło Janowi olbrzymi posag i niezależność finansową. Swoim statusem nie było mu jednak dane cieszyć się długo, ponieważ zginął w wieku 38 lat w bitwie pod Czerwoną Górą.

Więcej o Janie III ziębickim przeczytasz w naszym tekście o tej postaci- TUTAJ

W XV wieku, aby stawić opór najazdom, książę Jan II ziębicki zawarł sojusz z Czastalowiczem- dowódcą cesarskich sił zbrojnych Kłodzka (15.X.1424) oraz miastami: Kłodzkiem, Bystrzycą i Ząbkowicami Śląskimi. W 1428 roku Husyci po zdobyciu Ziębic, w wigilię Bożego Narodzenia, zawrócili do ziemi kłodzkiej. Zaczęli oblegać Kłodzko, mając swój obóz na łąkach między Starym a Dolnym Wielisławiem. Tu 27 grudnia doszło do krwawej bitwy, w której obie strony poniosły wielkie straty. Między innymi husyci stracili swych dwóch przywódców - Wyszkę i Hura, katolicy opłakiwali śmierć szlachetnego i walecznego księcia z Ziębic.

Na miejscu zgonu tego ostatniego potomka prastarej rodziny sławnego rodu Piastów wybudowano kaplicę drewnianą z napisem: JOANNES, PRINCEPS MONSTERBERGENSIS PRO PATRIA CONTRA HUSITAS FORTITER PUGNANS OCCISUS EST (Jan, Książę Ziębicki, za Ojczyznę przeciw Husytom mężnie walcząc, został zabity). Nad napisem został wyrzeźbiony orzeł piastowski. Mieszkańcy okoliczni zawsze otaczali wielką czcią ten pomnik po księciu Janie, przypominający okres smutnych walk.

W roku 1800 Tadeusz Lachnikt, właściciel młyna, ufundował murowaną kapliczkę na miejscu drewnianej, a w roku 1883 pięknie ją odnowił późniejszy młynarz August Schindler. Przy budowie linii kolejowej musiano tę kaplicę wyburzyć. Jednak po upływie kilku lat - na żądanie wiernych i ze względu na historyczne znaczenie kaplicy - w roku 1904 odbudowano ją tuż obok toru kolejowego, w odległości kilkunastu metrów od miejsca, w którym pierwotnie stała. Ostatecznie kaplicę ukończono w 1910 roku według projektu architekta Ludwika Schneidera.

Mauzoleum księcia Jana ziębickiego w Starym Wielisławiu to budowla na planie centralnym, wykonana z piaskowca, neobarokowa, ozdobiona pilastrami z bogato zdobionym otworem wejściowym, zwieńczona kopułą z profilowanym szczytem, w którym znajduje się płaskorzeźbiony orzeł piastowski i herby Ziębic i Kłodzka. Wewnątrz kaplicy znajduje się ołtarz, a pod kopułą namalowano freski przedstawiające walkę księcia Jana z husytami i jego męczeńską śmierć.

Zobacz na naszej mapie poniżej, gdzie znajduje się Mauzoleum księcia Jana ziębickiego w Starym Wielisławiu: